«رولد دال» (Roald Dahl) رمان‌نویس، فیلم‌نامه‌نویس، شاعر، نویسنده داستان کوتاه و خلبان جنگی انگلیسی بود. کتاب‌های این نویسنده بیشتر از دویست و پنجاه میلیون نسخه در جهان فروش رفته است. داستان‌های کوتاه رولددال به دلیل پایان‌بندی‌های غیرمنتظره‌اش شناخته می‌شوند و داستان‌های کودکانه او غالباً دارای خلق‌وخوهای غیراحساسی، تاریک و شامل دشمنان شرور بزرگسال است.
قهرمان‌های کتاب کودکان او دارای دلی مهربان و احساسات گرم هستند. او داستان‌هایی را نیز برای بزرگسالان نوشته است. در ادامه با بیوگرافی رولددال و بهترین آثار او آشنا می‌شویم.
زندگینامه رولد دال
رولد دال در سال 1916 در «ولزِ» بریتانیا از یک خانواده نروژی اصیل به دنیا آمد. خانواده دال از نروژ به انگلستان مهاجرت کرده بودند. زبان اصلی او نروژی بود. مادربزرگش از فرزندان مهاجر اسکاتلندی به نروژ بود و پدرش کارگزار کشتی ثروتمندی بود که در سال 1920 از دنیا رفت و ثروتی بالغ بر 150هزار پوند برای خانواده به جا گذاشت.
رولد در ابتدا در مدرسه «کلیسای جامع لانداف» تحصیل کرد. رولد دال هنگامی که سیزده سال داشت در «مدرسه رپتون» در «دربیشایر» تحصیل می‌کرد و در آن‌جا محیطی از ستمگری و خشونت را تجربه می‌نمود. جایی که پسران جوان‌تر مجبور بودند تا به دستورات پسران بزرگ‌تر عمل کنند و در صورت امتناع از این فرمان‌برداری مورد ضرب و شتم وحشتناک قرار می‌گرفتند.
رولد دال در کودکی
«دونالد استوراک»، زندگی نامه نویس رولد دال این تجربه‌های خشونت‌آمیز را در اوایل زندگی او توصیف می‌کند. دال برخی از این تجربیات تاریک را در نوشته‌های خود بیان می‌کند و هم‌چنین نفرت خود را از ظلم و تنبیه بدنی نشان می‌دهد. او در سال‌های تحصیل هرگز به عنوان دانش‌آموز بااستعدادی دیده نمی‌شد. دال قد بسیار بلندی داشت و وقتی رشدش کامل شد قد او به 98/1 متر می‌رسید.
او به ورزش‌هایی مانند کریکت، فوتبال و گلف علاقه‌مند بود و به عنوان کاپیتان تیم اسکواش انتخاب شده بود. علاوه بر علاقه خاصش به ادبیات به عکاسی نیز علاقه نشان می‌داد تا این‌که دوربینی تهیه کرد و آن را با خودش همه جا می‌برد. دال در دوم ژانویه 1953 در «کلیسای ترینیتی» در شهر نیویورک با «پاتریشیا نیل» بازیگر آمریکایی ازدواج کرد. این ازدواج سی سال طول کشید و آن‌ها صاحب پنج فرزند شدند.
رولد دال در زندگی خود به عنوان خلبان جنگی نیروی هوایی انگلستان خدمت کرد و در جنگ جهانی دوم نیز حضور داشت. در مدت خدمتش در یک سانحه هوایی با هواپیما سقوط کرد اما از این اتفاق ناگوار جان سالم به در برد. در سال 1983 از زن اول خود جدا شد و با «فلیسیتی آن کراسلند» ازدواج کرد.
رولد دال در کنار همسر و فرزندانش
مرگ رولد دال
رولد دال تاریخ 23 نوامبر 1990 در حالی که 74 سال سن داشت درگذشت. علت مرگ او نوعی سرطان نادر خون به نام «سندرم میلودیسپلاستیک» بود. او در آکسفورد انگلستان به خاک سپرده شد. به گفته نوه‌ی دال خانواده‌اش او را شبیه تشییع جنازه «وایکینگ‌ها» خاکسپاری کردند. او را با شکلات، مداد اچ‌بی، ارّه‌برقی و … به خاک سپردند. امروزه نیز کودکان در کنار مزار او اسباب‌بازی و گل می‌گذارند.
در نوامبر 1996، گالری کودکان رولد دال در موزه شهرستان «باکینگهام شایر» در نزدیکی «آیلزبری» افتتاح شد. سیارک کمربند اصلی 6223 دال که ستاره‌شناس اهل چک آن را کشف کرد در سال 1996 به یاد او نام‌گذاری شد.
برخی از آثار رولد دال در زمینه داستان برای کودکان:
- گرملین‌ها، ۱۹۴۳
- جیمز و هلوی غول پیکر (۱۹۶۱)
- چارلی و کارخانه شکلات سازی (۱۹۶۴)
- انگشت جادویی (۱۹۶۶)
- آقای فاکس شگفت‌انگیز (۱۹۷۰)
- چارلی و آسانسور شیشه‌ای بزرگ (۱۹۷۳)
- دنی، قهرمان جهان (۱۹۷۵)
- داستان شگفت انگیز هنری شوگر و شش داستان دیگر (۱۹۷۷)
- کروکودیل عظیم (۱۹۷۸)
- سرزنش‌ها (۱۹۸۰)
- داروی معجزه گر (۱۹۸۱)
- جادوگران (۱۹۸۳)
- من و زرافه و پلی (۱۹۸۵)
- ماتیلدا (۱۹۸۸)
- اسیو تروت (۱۹۸۹)
- مینپین‌ها (۱۹۹۱)
- کشیش نیبلزویک (۱۹۹۱)
- شعر کودکان
- ترانه‌های آشوبگر (۱۹۸۲)
- حیوانات کثیف (۱۹۸۳)
- شوربای ترانه‌ها (۱۹۸۹)
داستان‌های بزرگسالان:
رمان‌ها:
- گاهی هرگز: قصه‌ای برای سوپرمن (۱۹۴۸)
- عمو اسوالد من (۱۹۷۹)
مجموعه داستان‌های کوتاه:
- ده داستان آگهی‌ها و پرواز (۱۹۴۹)
- کسی مثل تو (۱۹۵۳)
- ببوس ببوس (۱۹۶۰)
- بیست و نه بوسه از طرف رولد دال (۱۹۶۹)
- داستان‌های چشم‌نداشتنی (۱۹۷۹)
- داستان‌های چشم‌نداشتنی دیگر (۱۹۸۰)
- بهترین داستان‌های رولد دال (۱۹۷۸)
- داستان‌های ارواح (۱۹۸۳)
- مینی بوس رولد دال (۱۹۸۶)
- آه، راز شیرین زندگی ام (۱۹۸۹)
- مجموعه داستان‌های کوتاه رولد دال (۱۹۹۱)
غیرداستانی:
- گنج میلدنهال
- پسر، داستان‌هایی از کودکی
- تنها رفتن
- سرخک، بیماری خطرناک
- خاطرات در جیپسی هاوس
- راهنمای ایمنی راه آهن
- سال من
نمایشنامه‌ها:
- عسل‌ها (۱۹۵۵)
- ویلی وانکا (۲۰۰۷)
فیلمنامه‌ها:
- ۳۶ ساعت (۱۹۶۵)
- فقط دو بار زندگی می‌کنی (۱۹۶۷)
- چیتی چیتی بنگ بنگ (۱۹۶۸)
- شبکاو (۱۹۷۱)
آثار برجسته و معروف رولد دال
در بین لیست کتاب‌های رولد دال برخی از آثار او شهرت بسیار زیادی پیدا کردند و حتی از روی آن‌ها کارتون‌ها یا فیلم‌هایی نیز ساخته شد. در ادامه با برجسته‌ترین آثار رولد دال را آشنا می‌شویم.
کتاب ماتیلدا
کتاب ماتیلدا داستان دختری با همین نام است که خانواده‌اش به او هیچ توجهی ندارند و گمان می‌کنند او یک ابله کامل است. ماتیلدا برای این‌که نشان دهد این تصور درباره او درست نیست شروع به انتقام‌گیری به‌خصوص از پدر خانواده می‌کند و دست به کارهای عجیب و غریب می‌زند.
کتاب چارلی و کارخانه شکلات‌سازی
حتی اگر کتاب چارلی و کارخانه شکلات‌سازی را ندیده باشید حتماً در دوران کودکی فیلمش را دیده‌اید. این داستان جذاب همان‌طور که از نامش برمی‌آید درباره پسرکی به نام «چارلی» و کارخانه‌ی مشهور شکلات‌سازی است. این کتاب در «انتشارات پنگوئن» به چاپ رسیده و از روی آن فیلمی با همین نام به کارگردانی «تیم برتون» ساخته شد.
در طول سال‌های حضور دال در رپتون، «شرکت شکلات‌سازی کادبری» گاهی اوقات جعبه‌های شکلات جدید را به مدرسه می‌فرستاد تا دانش‌آموزان آن‌ها را تست کنند. رولد دال آرزو تا داشت تا شکلات جدیدی را اختراع کند که بتواند نظر ستایش‌گر آقای کادبری را به خود جلب کند. واضح است که این موضوع الهامی برای او شد تا بتواند داستان چارلی و کارخانه شکلات‌سازی را بنویسد.
کتاب غول بزرگ مهربان
رولد دال یکی از فرزندان دختر خود را در حالی که تنها هفت سال داشت به دلیل ابتلا به بیماری «سرخک انسفالیت» از دست داد. زمانی که دال کتاب غول بزرگ مهربان را نوشت آن را به دختر خود تقدیم کرد. ماجرای کتاب داستانی مفصل از داستان کوتاهِ «دنی»، قهرمان را شرح می‌دهد. در سال 2009 تنها سی و هفت میلیون نسخه از این کتاب در انگلستان به فروش رسید.
کتاب انگشت جادویی
کتاب انگشت جادویی داستان را دخترکی هشت ساله برای خوانندگان روایت می‌کند. این دختر در مرزعه‌ای در اطراف انگلیس زندگی می‌کند. انگشت جادویی این دختر در زمانی که عصبی و ناراحت می‌شود می‌تواند کارهای خارق‌العاده‌ای انجام دهد. هرگاه دخترک انگشت جادویی‌اش را به سمت کسی نشانه بگیرد اتفاق‌های جالبی می‌افتد. این داستان بسیار جذاب است و ذهن پاک نویسنده را نشان می‌دهد.
کتاب آدم کوچولوها
اولین کتاب کودک دال گرملین‌ها بود که درباره موجودات کوچک و بازیگوشی است که اغلب خلبان‌های نیروی هوایی سلطنتی، آن‌ها را مسئول همه مشکلات هواپیما می‌دانند! این موجودات برای انتقام گرفتن از ساخته شدن کارخانه هواپیماسازی دست به چنین کارهایی می‌زنند. از روی کتاب آدم کوچولوها قرار بود فیلمی توسط «کمپانی دیزنی» ساخته شود که هرگز انجام نشد.
کتاب آقای روباه شگفت‌انگیز
خوب است بدانید بر اساس داستان کتاب آقای روباه شگفت‌انگیز هم انیمیشنی ساخته شده است که اکثر کودکان یا بزرگسالان آن را دیده‌اند. آقای روباه برای این‌که بتواند غذای لازم را برای خانواده و فرزندان خود تهیه کند شروع به دزدی از اموال مزرعه‌دارها می‌کند و زمانی که صاحبان مرزعه‌ها متوجه این موضوع می‌شوند سعی می‌کنند تا او را دستگیر کنند و … .
کتاب بدجنس‌ها
کتاب بدجنس‌ها درباره آدم‌های بدجنسی است که به صورت پیوسته سعی می‌کنند تا همدیگر را آزار دهند. این داستان برعکس ظاهرش داستانی آموزنده و جذاب برای کودکان است که می‌تواند کارها و عواقب آن‌ها را به کودکان نشان دهد.
کتاب داروی شگفت‌انگیز جورج
کتاب داروی شگفت‌انگیز جورج، داستانی کودکانه درباره پسرکی به نام «جورج» است که از دست کارها و رفتارهای مادربزرگش خسته شده است و دیگر نمی‌تواند حرف‌های او را تحمل کند. بنابراین سعی می‌کند با تمام چیزهای دم دستش دارویی بسازد تا از شر مادربزرگش راحت شود!
کتاب جادوگرها
می‌توان گفت که نشانه‌هایی از زندگی شخصی رولد دال را می‌توان در کتاب جادوگرها او دید. در این داستان پسرکی انگلیسی که اصالتاً اهل نروژ است برای تعطیلات سال نو همراه خانواده‌اش به نروژ سفر می‌کند تا پدربزرگ و مادربزرگش را ملاقات کند. در این بین متاسفانه خانواده پسرک در یک تصادف از دنیا می‌روند و بنابراین مادربزرگ پسرک او را به سرپرستی قبول می‌کند.
بهترین کتاب رولد دال
به جرئت می‌توان گفت که کتاب ماتیدا بهترین کتاب رولد دال است. در سال 2012 در یک نظرسنجی در آمریکا کتاب ماتیلدا جزو سی رمان برتر کودک در کل تاریخ قرار گرفت. فروش این کتاب در سراسر جهان به هفده میلیون نسخه رسیده است. از روی این رمان فیلمی با همین نام در سال 1996 ساخته شد. ماتیلدا شخصیتی شگفت‌آور است که در سن یک سالگی شروع به حرف زدن می‌کند و در سن سه‌ونیم سالگی همه کتاب‌های کودکان در کتابخانه را مطالعه می‌کند. با این حال پدر و مادرش با او بدرفتاری می‌کنند و به او توجهی نشان نمی‌دهند. تا این‌که زمانی که ماتیلدا به مدرسه می‌رود با یک خانم معلم دوست‌داشتنی که او را درک می‌کند و به او توجه می‌کند آشنا می‌شود.
